Błąd Pierwszego rodzaju – Błędem pierwszego rodzaju nazywamy sytuację, w której odrzucamy hipotezę zerową gdy jest ona prawdziwa. Jest to błąd, którego za wszelką cenę staramy się uniknąć gdyż jego nadmierne popełnianie sprawi, że zaczniemy tworzyć artefakty. Tego zdecydowanie nie chcemy. Niestety projektując badanie najczęściej zależy nam na uzyskaniu różnic istotnych statystycznie lub istotnych związków między zmiennymi. Bardzo często studenci studiów magisterskich przeprowadzając badanie w ramach swojej pracy dyplomowej uważają wyniki nieistotne za takie, które oddalą ich od pozytywnego wyniku obrony pracy mgr. Starają się tak manipulować analizami, lub wręcz zmieniać surowe wyniki by odrzucić hipotezę zerową. Popełniają przy tym bardzo często błąd pierwszego rodzaju.
W statystyce oszacowanie prawdopodobieństwa popełnienia błędu pierwszego rodzaju określa się małą grecką literą alfa i najczęściej to akceptowalne prawdopodobieństwo wynosi 5%. Odrzucając hipotezę zerową na rzecz hipotezy alternatywnej chcemy mieć 95 procentowe lub większe prawdopodobieństwo, że to dobry wybór. Dajemy sobie tym samym 5% (lub mniej %) szans na popełnienie tego rodzaju błędu.
We własnym gronie niekiedy błąd I rodzaju nazywamy błędem podekscytowanego badacza gdyż jego ekscytacja i ogromne pragnienie potwierdzenia swoich przypuszczeń sprawia, że bardzo często odrzuca prawdziwe hipotezy zerowe.
Poniżej zamieszczamy tabelę, dzięki której z łatwością zapamiętacie skutek poprawnych i błędnych decyzji. Wynika z niej, że jeśli w rzeczywistości prawdziwą jest hipoteza zerowa a my przyjmujemy hipotezę alternatywną to popełniamy błąd pierwszego rodzaju.