Testy POST HOC – Testy POST HOC (po fakcie) wykonuje się jako kolejny krok analizy wariancji. Znane są również pod nazwą porównań wielokrotnych. Sama analiza wariancji mówi nam o tym czy różnice w porównywanych średnich występują czy nie. Nie wiemy jednak między którymi grupami zachodzą te różnice. Istotny współczynnik F wskazuje jedynie na słuszność (lub brak słuszności) odrzucenia hipotezy zerowej. Jeśli ją odrzucimy musimy dowiedzieć się czy wszystkie średnie różnią się między sobą czy tylko niektóre. Stąd też nazwa “po fakcie” – wykonujemy je dopiero po sprawdzeniu czy wynik F jest istotny statystycznie. Jeśli nie jest, nie musimy wykonywać testów POST HOC.

Testów POST HOC mamy całkiem sporo i tylko od nas zależy, który z nich wybierzemy. Należy jednak mieć pełną świadomość słabych i mocnych stron każdego z testów dlatego poniżej pokrótce opiszemy kilka z nich. Po pierwsze jednak chcielibyśmy zapoznać Was z podstawowym ich podziałem. Mianowicie, dzielą się one na dwie duże grupy – testów dla równych wariancji oraz testów dla nierównych wariancji. Te dwie grupy dzielą się z kolei na jeszcze dwie grupy – testów konserwatywnych i testów liberalnych. Warto wyjaśnić w tym miejscu, że pojęcie “testy konserwatywne” rozumiane jest jako testy, w których trudniej jest uzyskać wynik istotny statystycznie, a “testy liberalne” to testy, w których łatwiej jest uzyskać istotne różnice w średnich.